Wat kan ik altijd genieten van mijn kinderen, onze kleinste meisje speelt graag met vriendinnetjes, in het speelhuisje met de poppen, fietsen om huis, of spelen op het gras met een bal en onze jongste zoon, die voetbalt, speelt politie en boefje of "verkeertje" zoals hij dat noemt, verkeersregels leren op de fiets en 1 politie die je bekeurt óf atletiek, rennen om huis of verspringen op het veld, niets is te gek! En onze oudste die is creatief en maakt van niets, iets, breien, haken, knutselen met materialen die voorradig zijn. Genieten met een echte hoofdletter "G"

Vorige week hebben we het gehad over de mogelijkheden van kindertekeningen en daarop volgend gaan we het nu hebben over spel.

Mogelijkheden van spelen

Gewoon ontspannen plezier hebben, spelen met verschillende materialen, Je verkleden en even in de rol van een ander stappen, torens bouwen, met auto's rond racen of je pop verzorgen. Het kind en vaak ook de ouders staan er (gelukkig) niet bij stil hoe belangrijk dit spel is voor het kind

Het belang van spel

De persoonlijke ontwikkeling van een kind gaat ook via speen, heeft invloed op de ontwikkeling op de intelligentie, het sociale vlak, het motorische vlak en ook het emotionele vlak.

• Plannen,
• Nadenken,
• Vooruitplannen
• Het kind leert onder andere zijn/ haar omgeving kennen,
• Problemen op te lossen
• Én leren hoe van alles werkt.

Door te klauteren, springen, rennen, fietsen etc. stimuleert de grove motoriek, knutselen, tekenen, en spelen met constructiemateriaal als bijvoorbeeld lego wordt de fijne motoriek gestimuleerd. D.m.v. rollenspel/ verkleden krijgen kinderen inzicht in emoties, zowel van zichzelf als van een ander. Ze leren omgaan met deze emoties en leren controle te krijgen over hun emoties. Je ziet dus dat spelen van wezenlijk belang is voor kinderen. Samen spelen bevorderd ook nog eens de sociale vaardigheden, samen delen van speelgoed, rekening houden met de ander, op je beurt wachten, om de beurt een rol spelen draagt bij aan begrip voor de ander en komen tot gezamenlijk spel.

Spel kan ook helpen om te leren omgaan met angsten van een kind.

Voorbeeld; Een meisje van 6 was door een ontmoeting met een hond die tegen een hek op sprong al blaffend, bang geworden voor honden. In haar spel was haar pop bang voor honden. Het meisje speelde met haar poppen en zij was de moeder voor haar pop, ze stelde de pop gerust. Als moeder van de pop verzon ze redenen waarom de pop niet bang hoefde te zijn (er zat een hek voor, mama was toch bij haar, de hond van de buren was toch niet eng et cetera). In het dagelijks leven had dit ook effect en langzaam nam de angst voor honden bij het meisje weer af.

Spel neemt dus een belangrijke rol in tijdens het opgroeien van een kind, het is daarom ook van belang dat kinderen zoveel mogelijk spelen, alleen maar ook samen spel is van essentieel belang bij de ontwikkeling van een kind.

Als ouder, maar ook als hulpverlener is er ook veel op te maken uit het spel van het kind. Vaak wordt er dan ook gebruik gemaakt van spelobservatie wanneer een kind binnen de hulpverlening terecht komt. Zo wordt er onder andere gekeken naar hoe het samenspelen gaat, of het kind om kan gaan met verlies, of het kind zich aan de regels houdt, of het kind met slimme oplossingen komt en of het kind fantasie heeft. Al deze zaken zeggen iets over het kind. Het observeren van het spel geeft belangrijke informatie over wat het kind op dat moment bezighoudt, hoe het zichzelf ziet en hoe het de belangrijke mensen om zich heen ziet. Zo zien we vaak bij kinderen die een nare ervaring hebben gehad, dat de ervaring terugkeert in het spel. 

Voorbeeld; Een klein meisje dat een tijd lang sonde afhankelijk was, was veel onrustig, kwam niet tot spelen, en huilde bij het zien van eten. Er was niet veel wat haar kon afleiden. Op een goed moment besloten we het meisje een dokterstasje te geven met een popje en sondemateriaal. In het begin wilde ze er niet veel van weten, maar op een goed moment pakte ze de pop en de spulletjes en ging ermee aan de slag, ze bracht de sonde in, luisterde met de stethoscoop en troostte haar popje. De verwerking was in gang gezet. Dagelijks kon het meisje een poosje spelen met de spulletjes en na verloop van tijd kwam er meer rust in het lijfje en kreeg ze meer ruimte voor ander spel.

Voor het meisje was het inbrengen van de neussonde een terugkerende handeling, door de spanning die haar dit opleverde blokkeerde ze als het ware, door het aanbieden van de pop en de materialen kon ze op haar eigenmanier de emoties “spelen” wat ze in woorden niet kon vertellen.

Niet in woorden, maar in spel. Dat is de taal van een kind. Kinderen verwerken met spelen alledaagse gebeurtenissen. Wanneer die gebeurtenissen of ervaringen te heftig zijn om zelf te verwerken, heeft een kind hulp nodig een goede manier is om dat via spel te bieden.

Door een gebeurtenis in het leven van een kind kan een kind kan dan blijven steken in zijn sociaal emotionele ontwikkeling, wat kan leiden tot soms ernstige gedrags- en/of leerproblemen. Een kind kan deze signalen ook jaren later vertonen, waarbij het lijkt of het kind er in eerste instantie weinig last van had.

Zoals hierboven beschreven had dit meisje een trauma door de neussonde maar het kunnen ook hele andere ervaringen zijn. Denk bijvoorbeeld aan pesten, ziekenhuisbezoekjes, verpleegkundige handelingen,.…allemaal gebeurtenissen in een leven die voor problemen kunnen zorgen. Maar ook het verhuizen van het beste vriendje het overlijden van een opa of oma of zelfs een huisdier kunnen voor problemen zorgen bij een kind.

Een kind geeft vaak signalen af als;

• Bang gevoel
• Angstige gedachten
• Prikkelbaarheid
• Meer huilen
• Concentratieproblemen
• Boosheid
• Conflicten met andere kinderen of
• Juist teruggetrokken gedrag
• Weer gaan broekplassen
• Niets meer willen
• Slaapproblemen etc...

Spel begeleiding kan ook ingezet worden bij problemen op de volgende gebieden:

• Traumatische ervaringen, zoals het verlies van belangrijke personen,
• Kindermishandeling
• Veranderingen in de thuissituatie of gezinssamenstelling;
• Emotionele problemen, zoals problemen met het uiten van gevoelens, een gebrek aan zelfvertrouwen, een negatief zelfbeeld en hechtingsproblemen
• Sociale problemen, waaronder moeilijkheden in de omgang met leeftijdgenoten of volwassenen

Bij jonge kinderen tot een jaar of 12 werkt het vaak goed om middels spel te begeleiden, vanaf 12 jaar is het ook vaak vanwege interesse goed om een beroep te doen op de creativiteit. Spel gebruiken om het kind weer verder te helpen, ieder op zijn of haar eigen manier!

Herken je dit bij jouw kind en wil je hierover praten? Neem gerust contact met ons op.

Chronika werkt samen met een orthopedagoog, samen met jou kijken we wat de problemen zijn en of begeleiding jullie verder kan helpen en in welke vorm.